Chủ đề 1. Vị trí địa lí và đặc điểm tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên của Thành phố Hồ Chí Minh
Bản đồ 34 tỉnh thành của Việt Nam
(Sau sáp nhập năm 2025)
Xác định vị trí của TPHCM trên bản đồ Việt Nam ?
Dựa vào bản đồ, em hãy kể tên các tỉnh thành tiếp giáp TPHCM ?
Em hãy cho biết tên phường/xã mà em đang sinh sống ?
Mời các em xem video giới thiệu sơ lược về TPHCM:
.
Mời các em xem video về rừng ngập mặn Cần Giờ tại TPHCM:
Nội dung ghi bài (tiết 1,2,3):
(tiết 1)I. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ
1. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ
TPHCM tiếp giáp: Đồng Nai, Tây Ninh, Lâm Đồng, Đồng Tháp, và Biển Đông.
Sau sáp nhập năm 2025, TP. Hồ Chí Minh mới có:
+ Tổng diện tích 6.772,59 km² (sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu).
+ Dân số khoảng 13,7 triệu người.
+ 168 đơn vị hành chính cấp xã, gồm: 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu.
2. Ý nghĩa của vị trí địa lí đối với phát triển kinh tế – xã hội
Thuận lợi: giao thông đa dạng (có đường bộ, sông, biển, hàng không); thu hút đầu tư tốt; dân cư đông, lao động dồi dào, quy mô cơ sở hạ tầng tốt.
Khó khăn: dân số đông làm tăng áp lực cho cơ sở hạ tầng, giao thông, môi trường; dễ bị ngập lụt vì có địa hình đồng bằng thấp, dễ bị ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu.
***Việc tinh gọn bộ máy (sáp nhập) giúp nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dịch vụ công, giúp TPHCM trở thành đô thị đặc biệt có diện tích và dân số lớn nhất cả nước.
(tiết 2)
II.
Đặc điểm tự nhiên
1. Địa hình
Chủ yếu là đồng bằng thấp, bề mặt bằng phẳng, xen gò đồi ở
Củ Chi, Thủ Đức.
Sau sáp nhập, TPHCM mới có địa hình đa dạng hơn: Ngoài đồng
bằng thấp, ngập nước (TP. HCM cũ) còn có vùng đồi thấp, gò cao (Bình Dương), và thêm bờ biển dài (Cần Giờ, Vũng Tàu).
Thuận lợi: phát triển cảng biển, du lịch biển, các ngành xây dựng, nhà máy công nghiệp, giao thông thuận tiện với nhiều tuyến đường.
Khó khăn: ngập úng ở vùng thấp do chịu ảnh hưởng của triều cường.
2. Khí hậu
Đặc điểm:
+ Khí hậu cận xích đạo gió mùa.
+ 2 mùa rõ rệt: mùa mưa (tháng 5 đến tháng 11), mùa khô (tháng 12 đến tháng 4 năm sau).
Bình Dương: mưa nhiều hơn, có tiểu vùng gò đồi.
Bà Rịa – Vũng Tàu: chịu ảnh hưởng gió biển mạnh hơn, thời
tiết ôn hòa hơn.
Ảnh hưởng của khí hậu: thuận lợi cho nông nghiệp nhiệt đới,
nhưng dễ thiếu nước mùa khô, ngập lụt vào mùa mưa.
(tiết 3)
3. Sông, kênh rạch và biển
Đặc điểm:
+ Các sông chính của TPHCM: Sài Gòn, Đồng Nai, Nhà Bè, Soài Rạp, Thị Vải, Dinh, Ray.
+ Kênh rạch dày đặc: Nhiêu Lộc – Thị Nghè, Tàu Hũ – Bến Nghé,
Lò Gốm…
+ Biển: có thêm đặc khu Côn Đảo, đường bờ biển mở rộng nhờ sáp nhập thêm Vũng Tàu.
Vai trò của sông, kênh rạch, biển: phát triển giao thông đường thủy, cung cấp nước ngọt, nuôi thủy sản, giúp điều hòa khí hậu, phát
triển kinh tế biển nhờ các cảng biển quốc tế và du lịch.
4. Đất – sinh vật –
khoáng sản
Đất: chủ yếu đất xám phù sa cổ, đất phù sa, đất phèn – mặn (Cần
Giờ). Thêm vùng đất đỏ bazan (Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương) → thuận lợi cho
cây công nghiệp (cao su, hồ tiêu, cà phê).
Sinh vật: 3 hệ sinh thái rừng (nhiệt đới ẩm, úng
phèn, ngập mặn). Thêm rừng núi, hệ sinh thái biển (san hô, thủy sản phong phú).
Khoáng sản: có thêm dầu khí ngoài khơi Vũng Tàu, vật
liệu xây dựng ở Bình Dương.
***Đặc biệt: Rừng ngập mặn Cần Giờ được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới vào năm 2000.
.
10 Câu hỏi tự luận lấy điểm thường xuyên (tiết 4):
1. Sau sáp nhập năm 2025, TP. Hồ Chí Minh có bao nhiêu đơn vị hành chính (phường, xã, thị trấn, đặc khu) ?2. Vì sao TP.HCM thực hiện sáp nhập, sắp xếp lại các phường, xã năm 2025 ?
3. TP.HCM có những loại tài nguyên thiên nhiên nào ?
4. Rừng ngập mặn Cần Giờ được công nhận là gì ?
5. Vì sao rừng Cần Giờ được xem là “lá phổi xanh” của TP.HCM ?
6. Làm sao để bảo vệ nguồn nước (sông, kênh rạch) tại TP.HCM ?
7. Vì sao TP.HCM thường xuyên bị ngập úng trong mùa mưa ?
8. Nêu 2 biện pháp bảo vệ rừng ngập mặn Cần Giờ ?
9. Khí hậu nóng ẩm của TP.HCM có ảnh hưởng như thế nào đến đời sống và sức khỏe người dân ?
10. Biến đổi khí hậu ảnh hưởng như thế nào đến hệ thống sông ngòi và vùng biển TP.HCM ?
👉 Trả lời câu 1: TP. Hồ Chí Minh có 168 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 113 phường, 54 xã và 1 đặc khu.
👉 Trả lời câu 2: giúp nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dịch vụ công, giúp TPHCM trở thành đô thị đặc biệt có diện tích và dân số lớn nhất cả nước.
Xử lí nước thải trước khi xả nước ra sông, biển, không xả rác xuống cống thoát nước và kênh rạch, sông.
👉 Trả lời câu 7: Địa hình đồng bằng thấp, và do mưa lớn kết hợp với triều cường, hệ thống thoát nước và kênh rạch bị quá tải, một số kênh bị lấn chiếm hoặc xã rác làm nghẹt cống thoát nước, khiến nước không thoát kịp.
Hạn chế xây dựng công trình du lịch ảnh hưởng đến hệ sinh thái.
Tổ chức tuyên truyền bảo vệ rừng và hệ sinh thái.
Trồng cây rừng ngập mặn bổ sung, phục hồi các khu rừng bị suy thoái.
👉 Trả lời câu 9 (chọn 1 ý):
Tăng nguy cơ sạt lở bờ sông, bờ biển.
Thay đổi dòng chảy, ảnh hưởng đến nguồn nước sinh hoạt và sản xuất.
Gây ngập lụt kéo dài do triều cường cao kết hợp mưa lớn.